Yatırımcılarımız için rehber niteliğinde tavsiyeler derlediğimiz bu yazıda, açık ve dolaysız anlatımıyla Benjamin Graham’ın The Intelligent Inverstor, (Akıllı Yatırımcı) kitabını ele alıyoruz. İngiltere doğumlu Amerikalı bir ekonomist, profesör ve yatırımcı olan Graham, ekonomi dünyasına farklı bir yorum getirmenin ötesinde eserleriyle büyük sansasyon yaratmıştır.

“Değer Yatırımcılığı” ekolünün yaratıcısı Graham, aynı zamanda fikirlerini açık ve duru şekilde ifade edebilen iyi bir yazar ve ilkelerini kendi parasıyla uygulayarak ortalama üstü getiriler elde eden iyi bir yatırımcıdır.

Önsözü ve sonsözüyle dilimize aktarılan kitabın açılış cümlesine “Yatırımcılık hakkında gelmiş geçmiş en iyi kitap” demekten çekinmeyen Warren Buffett, Graham’ın en parlak öğrencisi olmasının yanı sıra 2018 yılı verilerine göre 91,6 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin üçüncü insanıdır.

En prestijli ekonomi dergilerinden Forbes’un okuyucularına verdiği tavsiyelerde “Hayatınız boyunca tek bir yatırım kitabı okuyacaksanız, bu olsun” dediği Akıllı Yatırımcı kitabından sizler için akılda kalıcı kısımlardan derlemeye çalıştık.

Sizlerin pektabi tahmin edebileceği üzere bu bilgiler, kısa vadede zengin olma hayali kuranlara ve spekülatörlere göre değil. Ancak ister birikimlerini koruma ve makul risklerle akılcı getiriler sağlama peşindeki defansif bir yatırımcı olun, ister piyasalara gereken emek ve zamanı harcayarak daha yüksek getiriler elde etme hedefi olan aktif bir yatırımcı, bu kitaptaki ilkeleri özümseyip yatırımlarınıza yansıtırsanız, olağanüstü sonuçlar elde edebileceğinizi göreceksiniz.

• Geçmişi hatırlamayanlar onu tekrar etmeye mahkumdur.

• Sürekli veya kalıcı olarak bu şekilde “piyasayı takip ederek” para kazanan tek bir kişi tanımadık. Bu yaklaşımın popüler olduğu kadar yanıltıcı olduğunu da söylemekten çekinmeyiz.

• Defansif (veya pasif) yatırımcı, ciddi hatalardan veya kayıplardan kaçınmaya öncelik verecektir. İkinci amacı çabadan, sıkıntıdan ve sık sık karar verme ihtiyacından kurtulmak olacaktır.

• Yatırımcının en temel sorunu – ve hatta en büyük düşmanı – muhtemelen kendisidir.

• Girişimci (aktif veya agresif) yatırımcının belirleyici özelliği, hem sağlam hem de ortalamadan daha çekici olan menkul kıymetlerin seçimine zaman ayırmaya ve özen göstermeye istekli olmasıdır.

• Spekülasyonu yatırımla karıştırmak her zaman bir hatadır.

• Menkul kıymetlerin %99’unun bir fiyata satın alacak kadar ucuz olduklarını ve bir fiyata satılabilecek kadar değerli olduklarını söyleyebiliriz.

• Hisse senetlerinde yatırım ve spekülasyon arasındaki ayrım her zaman yararlı olmuştur ve ortadan kalkması endişe sebebidir.

• Spekülatif ve yatırım operasyonlarınızı asla aynı hesapta veya düşüncenizin herhangi bir bölümünde karıştırmayın.

• Bir spekülatör, bir hisse senedinin fiyatının artacağına dair kumar oynar çünkü bir başkası onun için daha fazla ödeyecektir.

• Ortalama sonuçlardan daha iyi devam etme şansına sahip olmak için yatırımcı doğası gereği umut verici olmalı ve piyasalarda popüler olmayan politikaları izlemelidir.

• Bir yatırımcı, işletmenin değerine bağlı olarak bir hisse senedinin değerinin ne olduğunu hesaplar.

• Yatırım yapan insanlar kendileri için para kazanır, spekülasyon yapan insanlar komisyoncuları için para kazandırır. Ve bu da piyasanın yatırım yapmanın kalıcı erdemlerini sürekli olarak küçümsemesinin ve spekülasyonun şatafatlı çekiciliğini öne çıkarmasının nedenidir.

• Menkul kıymet satın alma işine yeni başlayanlara, çabalarını ve parasını piyasayı yenmek için boşa harcamamaları için ısrar ediyoruz. Güvenlik marj değerlerini incelemesine ve başlangıçta fiyata karşı değer konusundaki yargılarını mümkün olan en küçük meblağlarla test etmesine izin verin.

• Binlerce insan denedi ve kanıt açık: Ne kadar çok ticaret yaparsanız, o kadar az elinizde kalır.

• İdeal bir dünyada, akıllı yatırımcı, hisse senetlerini yalnızca ucuz olduklarında alacak ve aşırı fiyatlandırıldıklarında satacak, sonra tahvil ve nakit sığınağına girip, hisse senetlerinı tekrardan satın alacak kadar ucuz hale gelene kadar bekleyecektir.

• Finansal piyasalarda, geçmiş görüş 20/20 nettir, ancak öngörü yasal olarak kördür. Bu nedenle, çoğu yatırımcı için piyasa zamanlaması pratik ve duygusal bir imkansızlıktır.

• Akıllı yatırımcı, en popüler oldukları zaman değil, bir şeyler ters gittiği halde yüksek büyüme gösteren büyük hisse senetleriyle ilgilenir.

• Genel halkın piyasa tahminlerinden para kazanabileceğini düşünmek saçmadır.

• % 50’lik bir düşüşün, önceki %100’lük bir yükselişi tamamen dengelediği unutulmamalıdır.

• Akıllı yatırımcıların bile kalabalığı takip etmekten kaçınmak için hatırı sayılır bir irade gücüne ihtiyaç duyması muhtemeldir.

• Gerçek yatırımcı için fiyat dalgalanmalarının tek bir önemli anlamı vardır. Dalgalanmalar yatırımcıya fiyatlar keskin bir şekilde düştüğünde akıllıca satın alma ve çok yükseldiklerinde akıllıca satış yapma fırsatı verir.

• Spekülatörün birincil çıkarı, piyasa dalgalanmalarını öngörmek ve bunlardan kâr elde etmektir. Yatırımcının asıl çıkarı, uygun fiyatlarla uygun menkul kıymetler elde etmek ve elde tutmaktır.

• Her zaman piyasa fiyatlarının ondan avantaj sağlamak veya onu göz ardı edilmek için orada olduğunu hatırlayın.

• Yatırımcı, anaparasının ve faizinin güvenliği sorgulanmasa bile, uzun vadeli bir tahvilin faiz oranlarındaki değişikliklere yanıt olarak piyasa fiyatında büyük ölçüde değişiklik gösterebileceğinin farkında olmalıdır.

• Yatırım yapmak, başkalarını kendi oyunlarında yenmek değildir. Kendinizi, kendi oyununuzda kontrol etmekle ilgilidir.

• Yatırım başarınızı ölçmenin en iyi yolu, piyasayı geçip geçmediğiniz değil, sizi gitmek istediğiniz yere götürme ihtimali olan bir finansal plan ve davranış disiplini uygulayıp uygulamadığınızdır.

• Yatırımcı, yalnızca danışmanların dürüstlüğünün ve yeterliliğinin tam olarak kanıtlandığı istisnai durumda, verilen kararı anlamadan ve onaylamadan başkalarının tavsiyesi üzerine hareket etmelidir.

• Finansal geleceğinizi bir danışmanın ellerine teslim etmeden önce, sizi sadece rahat ettirmekle kalmayıp aynı zamanda dürüstlüğü sitemin ötesinde olan birini bulmanız zorunludur.

• Ücretler, yıllık olarak varlıklarınızın %1’inden fazlasını tüketiyorsa, muhtemelen başka bir danışman ya da fon bulmalısınız.

• Proforma kazançlarla yapmanız gereken tek şey onları görmezden gelmektir.

• Yüksek değerlemeler, yüksek riskler gerektirir.

• Defansif portföyler bile zaman zaman değiştirilmelidir, özellikle satın alınan menkul kıymetlerin görünüşte aşırı bir avansı varsa ve çok daha makul fiyatlı fırsatlarla değiştirilebiliyorsa.

• Bugün en iyi değerler, genellikle bir zamanlar sıcak olan ve o zamandan beri soğuyan hisselerde bulunur.

• Bilinen cari fiyatı gelecekteki bilinmeyen kazançlara bölerek bir fiyat / kazanç oranı elde etmek mantıksızdır.

• Piyasanın birkaç ihtiyatlı ilkesi vardır; ancak sorun şudur ki bu ilkelere en çok ihtiyaç duyulduklarında her zaman unutulur.

• İyi ve kötü şirketler olmasına rağmen iyi hisse senedi diye bir şey yoktur; sadece gelip giden iyi hisse senedi fiyatları vardır.

• Akıllı yatırımcı, piyasa paniklerinin harika şirketler için iyi fiyatlar ve iyi şirketler için harika fiyatlar yaratabileceğini kabul etmelidir.

• Çeşitlendirme, defansif yatırımın yerleşik bir ilkesidir.

• Bizim argümanımız, yeterince düşük bir fiyatın, vasat kalitede bir güvenceyi sağlam bir yatırım – alıcının bilgilendirilmesi, tecrübesinin olması ve yeterli çeşitlendirme uygulaması şartıyla – fırsatına dönüştürebileceğidir. Çünkü, fiyat önemli bir güvenlik marjı oluşturacak kadar düşükse, güvenlik bu nedenle yatırım kriterimizi karşılar.

• Biraz para kaybetmek, yatırım yapmanın kaçınılmaz bir parçasıdır ve bunu önlemek için yapabileceğiniz hiçbir şey yoktur. Ancak akıllı bir yatırımcı olmak için, paranızın çoğunu veya tamamını asla kaybetmemek için sorumluluk almalısınız.

• Bir yatırım için çok fazla ödeme yapmayı reddederek, servetinizin kaybolma veya aniden yok olma olasılığını en aza indirirsiniz.

• Yatırım yapmadan önce, doğru yapma olasılığınızı gerçekçi bir şekilde değerlendirdiğinizden ve yanlış yapmanın sonuçlarına nasıl tepki vereceğinizden emin olmalısınız.

• Başarılı yatırım, riski önlemekle değil, yönetmekle ilgilidir.

• Özünde, “belirsizlik” ve “yatırım” eş anlamlıdır.

• Geleceğe dair iyimser bir inanç olmadan, hiç kimse hiçbir zaman yatırım yapmaz. Yatırımcı olmak için daha iyi yarınlara inanan biri olmalısınız.